Thuốc hạ sốt cho trẻ, làm sao sử dụng cho đúng?

Vì sao phải đợi đến khi trẻ sốt trên 38,5 ^oC mới cho trẻ dùng thuốc hạ sốt?

Nhiệt độ cơ thể (thân nhiệt) ở trẻ em thì không cố định mà có thể thay đổi theo nhiệt độ môi trường. Khoảng thân nhiệt bình thường của trẻ từ 36,5⁰C - 37,5⁰C. Trẻ được xác định là sốt khi thân nhiệt trên 37,5⁰C , sốt cao khi nhiệt độ trên 38,5⁰C.

Nên biết rằng sốt là một hiện tượng có lợi vì khi sốt thì nhiệt độ cơ thể tăng, sức đề kháng của cơ thể cũng tăng giúp tiêu diệt các tác nhân gây bệnh. Do đó chỉ nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi bị sốt cao từ 38,5 ^oC trở lên.

Tuy nhiên, một số trường hợp cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt sớm hơn như:

1. Đe dọa co giật ở trẻ từ 6 tháng tới 6 tuổi hay trẻ có tiền căn động kinh, có anh (em) trước đây đã bị sốt cao co giật.
2. Sốt khiến trẻ khó chịu, bỏ bú, bỏ ăn.

Cháu nhà tôi sốt trên 38,5 ^oC, tôi đã cho cháu uống thuốc hạ sốt rồi, 4 – 6 tiếng sau tôi có cần tiếp tục cho cháu uống thuốc hạ sốt nữa không?

Vì sốt chỉ là một triệu chứng của bệnh nào đó  nên khi biết được nguyên nhân gây bệnh, sốt giúp ta theo dõi hiệu quả của việc điều trị. Do đó đối với trẻ lớn, ít có nguy cơ bị biến chứng của sốt (co giật), có thể dùng thuốc điều trị mỗi khi có cơn sốt, không nhất thiết phải uống thường xuyên. Đối với hai trường hợp (a, b) ở câu trên, phụ huynh có thể cho trẻ uống cách 4 – 6 tiếng.

Mình thấy trẻ sốt cao quá có thể vừa cho trẻ uống vừa nhét thuốc hạ sốt được không?

Thuốc được đưa vào cơ thể bằng nhiều đường khác nhau như uống, tiêm tĩnh mạch,  tiêm bắp, tiêm dưới da, qua ngã trực tràng (nhét hậu môn),.. nhưng thông dụng nhất vẫn là đường uống.

Chỉ khi trẻ không uống được, nôn ói nhiều, đang co giật hoặc trẻ đang ngủ mà bạn không muốn đánh thức trẻ dậy thì mới dùng thuốc nhét hậu môn.

Dạng thuốc nhét hậu môn sẽ không dùng được khi trẻ bị tiêu chảy, bị viêm hoặc vết thương vùng hậu môn

Dạng thuốc nhét này cũng có thể gây ngứa hậu môn khi dùng.

Để tránh ngộ độc do quá liều, phụ huynh nên nhớ rằng liều hạ sốt của paracetamol được tính theo cân nặng của trẻ với mức dao động từ 10 đến 15 mg/kg cân nặng cho 1 lần uống.

Khoảng cách giữa 2 lần uống là từ 4 đến 6 tiếng đồng hồ nếu trẻ bị sốt cao.

Không vừa cho uống vừa nhét cùng lúc!

Một ngày không được cho trẻ uống quá 5 lần paracetamol.

Thưa dược sĩ, có thể sử dụng thuốc gì để hạ sốt cho trẻ? Dùng aspirin có được không?

Hiện có 3 loại thuốc hạ sốt phổ biến, đó là paracetamol (acetaminophen), ibuprofen và aspirin.

 1.  Paracetamol

Paracetamol thường là thuốc được lựa chọn hàng đầu đối với sốt ở trẻ. Paracetamol tương đối an toàn, không có nguy cơ  gây chảy máu và tác dụng không mong muốn về dạ dày-ruột. Liều thường dùng 10 - 15 mg/kg/lần, có thể lập lại mỗi 6 giờ nếu trẻ vẫn còn sốt cao.

 2. Ibuprofen

Mặc dù tác dụng hạ sốt mạnh hơn paracetamol tuy nhiên sử dụng ibuprofen phải có chỉ định và sự theo dõi của bác sĩ vì thuốc có nhiều tác dụng phụ. Một số trường hợp trẻ không được sử dụng ibuprofen, ví dụ như:

      - Loét dạ dày- tá tràng.

      - Dị ứng với ibuprofen hay aspirin và các thuốc chống viêm không steroid khác

      - Trẻ bị hen hay bị co thắt phế quản, rối loạn chảy máu, bệnh tim mạch, suy gan hoặc suy thận.

Nên uống thuốc ngay trước khi ăn, hoặc sau ăn, có thể uống với sữa.

 3. Aspirin

Aspirin đã được khuyến cáo không sử dụng  hạ sốt cho trẻ vì những tác dụng bất lợi đặc biệt là khi trẻ  đang mắc các bệnh do virus, đặc biệt là  cúm hoặc thủy đậu sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc hội chứng Reyes. Đây là bệnh cảnh nặng và có thể dẫn đến tử vong.

Như vây, chỉ Paracetamol là nên có sẵn trong tủ thuốc của mỗi gia đình. Để hạ sốt cho trẻ, phu huynh nên nhớ liều là 10 - 15 mg/kg/lần.

Tôi được biết paracetamol có tác dụng hạ sốt, và ibuprofen cũng có tác dụng hạ sốt, bác sĩ có nhầm lẫn gì không khi cho con tôi sử dụng cả 2 loại thuốc này?

Các nhà khoa học đã nghiên cứu và thấy rằng khi sử dụng paracetamol xen kẽ với ibuprofen cho tác dụng hạ sốt tốt hơn so với chỉ sử dụng riêng lẻ hoặc paracetamol hoặc ibuprofen. Do đó phương pháp này được sử dụng khi trẻ sốt cao, khó hạ với 1 loại thuốc riêng lẻ.

Nhưng do ibuprofen có nhiều tác dụng phụ nên chỉ sử dụng như trên khi có y lệnh của bác sĩ.

Tôi cho trẻ uống paracetamol để hạ sốt nhưng sao vẫn chưa thấy trẻ bớt tí nào?

Sau khi uống paracetamol thuốc sẽ cho tác dụng sau 15 – 30 phút. Do đó, các phụ huynh hãy chờ đợi, không nên lo lắng mà cho trẻ uống thêm thuốc sẽ gây quá liều. Trong lúc đợi thuốc có tác dụng, phu huynh có thể lau mát cho trẻ. Nếu sau khoảng thời gian đó và đã lau mát rồi nhưng trẻ vẫn còn sốt cao, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám.

   Tóm lại:

      - Để hạ sốt cho trẻ, phụ huynh nên sử dụng paracetamol, không nên tự ý sử dụng Ibuprofen, Aspirin.

      - Khi trẻ sốt cao khó hạ, sốt kéo dài từ 3 ngày trở lên nên đưa trẻ đến bệnh viện khám và điều trị.

DS Bích Nga BV Nhi Đồng 1